De processierups en huisdieren

Huisdieren (honden en katten) en vee (koeien, paarden, geiten, schapen) ervaren net zo veel last van de brandharen van de processierups als de mens. De haartjes veroorzaken ook bij honden ernstige oogproblemen en brengen bij contact met de mond schade toe aan de tong en slijmvliezen. Heeft je hond of kat bultjes in de mond, of een gezwollen tong? Neem dan zo snel mogelijk contact op met de dierenarts.

Waar zit de eikenprocessierups?

De eikenprocessierups veroorzaakt al enkele jaren problemen in Nederland, vooral in de periode mei tot augustus. De processierups nestelt zich graag in eikenbomen langs wegen en straten, in parken en zwembaden, maar ook jou in de tuin of op het terrein. De rups dankt zijn naam aan de lange optocht waarin de rupsen ’s nachts over de stam van de eikenboom op zoek gaan naar verse eikenbladeren. Zo’n processie kan wel tien meter lang zijn. De rups veroorzaakt niet alleen schade aan eikenbomen, maar de donkere brandharen van het beestje leveren ook (fikse) gezondheidsproblemen op voor mens en huisdier.  

Is de eikenprocessierups gevaarlijk voor mijn hond of kat?

De rups zelf is ongevaarlijk voor mensen en huisdieren. Hij valt je niet aan, bijt niet en steekt niet. Het zijn de brandharen van de rups die een gevaar vormen. De haartjes groeien op de rug van de rups en zijn 0,2 tot 0,3 millimeter lang. Elke rups heeft er ongeveer 800.000! De pijlvormige haren met winkelhaakjes kunnen door de rups worden ‘afgeschoten’ als het beestje zich bedreigd voelt door natuurlijke vijanden. De kleine brandharen zweven door de lucht rond de boom waar de processierupsen in zitten en veroorzaken vervelende klachten aan de huid, de ogen en de luchtwegen van mensen en huisdieren. In die zin is de eikenprocessierups dus wel degelijk gevaarlijk voor je hond of kat.

De processierups en je hond

De stoffen die in de haren zitten veroorzaken een op allergie lijkende huiduitslag, zwellingen, rode ogen en jeuk. Dat geldt ook voor je hond. Maar de ene hond is er gevoeliger voor dan de andere. In de meeste gevallen verdwijnen de klachten vanzelf. Soms zorgen de brandharen echter voor serieuze problemen. Honden hebben bijvoorbeeld nogal eens de neiging letterlijk en figuurlijk ergens hun neus in te steken en zelfs ergens in te bijten. Betreft het een (oud) nest van de processierups, dan kan dat tot ernstige gezondheidsklachten leiden bij de hond.

De processierups en je kat

Je kat kan buiten in contact komen met de brandhaartjes van de processierups. Blijft een hond over het algemeen aan de grond, een kat klimt overal in en op. Ze klimt bijvoorbeeld graag in bomen en dat is in de tijd dat de processierups actief is ronduit gevaarlijk. Ze komt dan in de buurt van het nest en kan er zelfs per ongeluk overheen lopen. Katten worden blootgesteld aan de brandharen van de processierupsen via inhalatie van brandharen of via direct contact met rupsennesten. De klachten verdwijnen vaak vanzelf, maar bij heftige reacties wordt wel aangeraden contact op te nemen met de dierenarts.

Kunnen huisdieren een allergische reactie krijgen?

Als er één of meer rupsen in de bek van hond of poes komen of zelfs ingeslikt worden, dan kan dat misselijkheid of een allergische reactie op de slijmvliezen veroorzaken. In zeldzame gevallen ontstaan er andere verschijnselen, zoals braken, duizeligheid en koorts. In extreme gevallen kan (met name) een hond onherstelbare gaatjes in de tong krijgen en zelfs de hele tong verliezen.

Wat als je hond of kat in contact is gekomen met brandhaartjes?

Mocht je het vermoeden hebben dat je poes of hond in contact is gekomen met de processierups of zijn brandharen, spoel dan zo snel mogelijk de mond van het dier met veel water en bel de dierenarts als de hond vreemde signalen afgeeft. De verschijnselen ontstaan vaak direct na het contact met de brandharen tot hooguit binnen enkele uren. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Zwelling van lippen en tong
• Ontsteking mondslijmvlies
• Last van de ogen
• Moeite met ademhalen
• Problemen met slikken
• Braakneigingen of braken

De hond of kat kan aangeven dat hij/zij ergens last van heeft door met de poot over de snoet te wrijven of met de poten over de grond te schrapen. Meestal gaan de klachten vanzelf weer weg, maar als bovenstaande symptomen zich langdurig manifesteren is het verstandig om contact op te nemen met de dierenarts. Mogelijk kan deze een injectie geven tegen de allergische reactie, waardoor de verschijnselen zo snel mogelijk verdwijnen of tenminste niet erger worden.

Kan ik mijn huisdier aaien als er donkere brandharen in de vacht zitten?

Als je het vermoeden hebt dat je huisdier brandharen of resten ervan in zijn/haar vacht heeft, is het verstandig om je huisdier niet te aaien. Liever spoel je het dier dan af met lauw water om zoveel mogelijk brandharen kwijt te raken. Een huisdier kan buiten brandhaartjes opdoen en die blijven door de weerhaakjes in de vacht hangen. Over het algemeen heeft het dier daar zelf geen last van. Houd de gezondheid van je huisdier wel in de gaten. Krijgt het een opgezwollen mondslijmvlies en/of kwijlt het overmatig, neem dan direct contact op met een dierenarts om het dier te laten onderzoeken.

Hoe voorkom ik dat mijn huisdier in contact komt met de processierups?

De oplossing om te voorkomen dat je hond of kat in aanraking komt met brandharen, nesten van de rupsen of met de rupsen zelf is even simpel als moeilijk: houd je hond het liefst aangelijnd en de poes binnen, vooral tijdens de maanden dat de overlast van de processierups het grootst is: dat is van half mei tot half augustus. Laat je de hond toch los, houd hem of haar dan goed in de gaten en laat hem of haar in elk geval niet in de buurt komen van eikenbomen. Houd je kat zoveel mogelijk binnen of in de tuin: dat is in zijn algemeenheid wel aan te raden. 

Hebben paarden, koeien, geiten en schapen last van de processierups?

Ook voor vee wat in de zomer buiten verblijft, zoals paarden, koeien, geiten, schapen en ezels, geldt dat voorkomen moet worden dat zij met de nesten van de processierups in aanraking komen. Daarnaast kunnen ze ook last hebben van verwaaiende haartjes. 

Paarden lijken gevoeliger voor de brandharen van de eikenprocessierups dan andere dieren, doordat zij niet kunnen braken. Het kan zelfs leiden tot koliek: een ziektebeeld dat wordt gekenmerkt door pijn in de buik. Symptomen van een koliek zijn: de eetlust verliezen, schrapen met de voorbenen, flink zweten, afwisselend gaan staan, liggen en rollen of onrustig zwiepen met de staart.

Er kunnen ook klachten optreden als vee graast onder of in de directe nabijheid van aangetaste bomen of als gras afkomstig uit de directe nabijheid van aangetaste eiken als veevoer wordt gebruikt. Het gras kan vol met brandharen zitten. Koeien kunnen daardoor gaan speekselen en onrustig worden.

Moet ik mijn weiland afzetten bij een boom met processierupsen?

Als er in je weiland met rupsen besmette eikenbomen (of andere boomsoorten) staan, dan zet je het beste een gebied van minimaal 20 meter vanaf de eik af. Je laat je dieren daar namelijk liever niet grazen. Het gras binnen deze straal gebruik je beter ook niet als hooi of kuilgras. Natuurlijk is het nooit helemaal te voorkomen dat dieren met brandhaartjes besmet gras eten, maar hoe verder van het nest, hoe minder brandhaartjes. Houd verder je dieren goed in de gaten, zodat je kunt ingrijpen bij klachten. Een andere oplossing: laat het processierupsen nest weghalen! Ook als het om lege nesten gaat. Deze zitten vaak vol met brandhaartjes die nog steeds irritatie en zwellingen aan huid en ogen kunnen veroorzaken.

Wat te doen als de processierups in je eigen tuin zit?

Als je het idee hebt dat de eikenprocessierups de boom in je tuin heeft uitverkoren om zich te nestelen - en deze vervolgens kaal te vreten - dan is het verstandig om de rups te laten bestrijden. Staan er besmette bomen bij jou in de buurt op gemeentegrond, waarschuw dan de gemeente. In dat geval zorgen zij voor de bestrijding van de rups. Voor rupsen op eigen terrein schakel jij via Processierups Kwijt snel en gemakkelijk een processierupsbestrijder in.